Zadania 

Komendant powiatowy (miejski) PSP jest organem właściwym w postępowaniu administracyjnym w sprawach związanych z wykonywaniem zadań i kompetencji PSP. Jego zadania w zakresie działalności kontrolno – rozpoznawczej obejmują:

- rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń,
- nadzorowanie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych,
- wstępne ustalanie przyczyn oraz okoliczności powstania i rozprzestrzeniania się pożaru.

Zadania te realizowane są poprzez przeprowadzanie czynności kontrolno – rozpoznawczych. W związku z tym osoba uprawniona do przeprowadzenia tych czynności ma prawo:

1) wstępu do wszystkich obiektów i pomieszczeń, z wyłączeniem części mieszkalnej oraz stanowiących własność bądź zarządzanych przez:
a) Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, Policję, Urząd Ochrony Państwa i Straż Graniczną,
b) obce misje dyplomatyczne, urzędy konsularne bądź inne instytucje międzynarodowe korzystające z immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych,
2) żądania wyjaśnień w sprawach związanych z ujawnionymi nieprawidłowościami.
Komendant powiatowy (miejski) PSP, w razie stwierdzenia naruszenia przepisów przeciwpożarowych, uprawniony jest w drodze decyzji administracyjnej do:
1) nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie,
2) wstrzymania robót (prac), zakazania używania maszyn, urządzeń lub środków transportowych oraz eksploatacji pomieszczeń, obiektów lub ich części, jeżeli stwierdzone uchybienia mogą powodować zagrożenie życia ludzi lub bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru - decyzje te podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
Organem odwoławczym od ww. decyzji jest komendant wojewódzki PSP.
Ponadto zadania komendanta wojewódzkiego PSP w zakresie działalności kontrolno – rozpoznawczej są następujące:

- kontrola uzgadniania projektów budowlanych pod względem ochrony przeciwpożarowej,
- analizowanie stanu bezpieczeństwa województwa w zakresie zadań realizowanych przez PSP,
- wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

W postępowaniu administracyjnym organem wyższego stopnia w stosunku do komendanta wojewódzkiego PSP jest Komendant Główny PSP. Zgodnie z art. 9 ustawy o PSP Komendant Główny PSP jest centralnym organem administracji rządowej, podległym ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Zadania komendanta Głównego PSP w zakresie działalności kontrolno – rozpoznawczej są następujące:

- analizowanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń,
- inicjowanie przedsięwzięć oraz prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa,
- inicjowanie oraz przygotowywanie projektów aktów normatywnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa,
- powoływanie i odwoływanie rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych i nadzór nad ich działalnością.

W ustawach, ze względu na ich ogólny charakter, zawarto tylko podstawowe zadania, uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności kontrolno – rozpoznawczej. Tryb, zakres i szczegółowe zasady przeprowadzania czynności kontrolno-rozpoznawczych określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 stycznia 1998 r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych z zakresu ochrony przeciwpożarowej oraz osób uprawnionych do ich przeprowadzania (Dz. U. nr 15, poz. 69, zmiany – Dz. U. z 1999 r. Nr 13, poz. 121). Poniżej przedstawiono w skrócie najważniejsze zapisy tego rozporządzenia.

Zakres czynności kontrolno – rozpoznawczych

1) kontrola przestrzegania przepisów przeciwpożarowych,
2) ocena zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej rozwiązań technicznych zastosowanych w obiekcie budowlanym,
3) rozpoznawania zagrożeń technicznych, chemicznych i ekologicznych,
4) rozpoznawanie możliwości i warunków prowadzenia działań ratowniczych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej,
5) wstępne ustalanie nieprawidłowości, które przyczyniły się do zaniedbań, powstania pożaru oraz okoliczności jego rozprzestrzeniania.

Obowiązki strażaka przeprowadzającego czynności kontrolno – rozpoznawcze

O zamiarze i terminie przeprowadzenia czynności zawiadamia się kontrolowanego na piśmie z określeniem:

1) zakresu czynności,
2) przewidywanego czasu trwania tych czynności,
3) miejsca ich prowadzenia,
4) imienia i nazwiska strażaka.

Przed przystąpieniem do czynności strażak jest obowiązany okazać kontrolowanemu upoważnienie do ich przeprowadzenia, legitymację służbowa oraz doręczyć zawiadomienie o przeprowadzeniu czynności, a także zapoznać kontrolowanego z jego prawami i obowiązkami.

Obowiązki kontrolowanego

Kontrolowany jest obowiązany umożliwić strażakowi przeprowadzenie czynności, a w szczególności:

1) umożliwić dostęp do obiektów, urządzeń i innych składników majątkowych, w stosunku do których mają być przeprowadzone czynności,
2) zapewnić wgląd w dokumentację i prowadzone ewidencje objęte zakresem czynności,
3) umożliwić sporządzenie kopii niezbędnych dokumentów,

4) zapewnić warunki do pracy, w tym w miarę możliwości samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów,
5) udostępnić środki łączności, a w przypadku gdy kontrolowany jest przedsiębiorcą – także inne konieczne środki techniczne, jakimi dysponuje, w zakresie niezbędnym do wykonania czynności.

Kontrolowany jest obowiązany udzielać strażakowi wyjaśnień w sprawach objętych zakresem czynności.

Strażak ma prawo wstępu oraz poruszania się po terenie objętym czynnościami na podstawie legitymacji służbowej, bez potrzeby uzyskiwania przepustki, z zastrzeżeniem wynikającym z art. 25 ustawy o PSP.

Dokumentowanie czynności kontrolno – rozpoznawczych

Z ustaleń dokonanych w toku czynności strażak sporządza protokół, którego oryginał jest obowiązany doręczyć bez zbędnej zwłoki właściwemu miejscowo komendantowi powiatowemu (miejskiemu) PSP.

Protokół podpisują strażak oraz kontrolowany albo osoba przez niego upoważniona, po zapoznaniu się z treścią protokołu. W razie odmowy podpisania protokołu, strażak czyni o tym wzmiankę w protokole.

Kontrolowany lub osoba przez niego upoważniona mają prawo wniesienia zastrzeżeń do protokołu przed jego podpisaniem, o czym strażak jest obowiązany ich pouczyć.

Oryginał protokołu zatrzymuje strażak, a kopię doręcza się niezwłocznie kontrolowanemu.